Μέσα από μια διαδικασία καλλιτεχνικών διαμονών στην Εύβοια και στη Λίμνη Οχρίδα, οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες θα αναπτύξουν έργα τέχνης σχετικά με τα φλέγοντα περιβαλλοντικά ζητήματα που απασχολούν τους τόπους αυτούς που βρίσκονται σε περιφέρειες της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας. Τα έργα αυτά θα παρουσιαστούν στη συνέχεια με τη μορφή ημερήσιων φεστιβάλ στους τόπους των καλλιτεχνικών διαμονών.

 

Οι στόχοι του προγράμματος είναι:

 

• η διασύνδεση καλλιτεχνών και τοπικών κοινοτήτων μέσω πολιτιστικών δράσεων που θα λάβουν χώρα σε δύο περιοχές με σημαντικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα (Εύβοια και λίμνη Οχρίδα στη Βόρεια Μακεδονία),

• η ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινοτήτων σχετικά με τα περιβαλλοντικά αυτά ζητήματα μέσω της τέχνης,

• η συμβολή στην ανάπτυξη μοντέλων διακρατικής συνεργασίας που θα επιτρέψουν ισχυρότερες συνδέσεις μεταξύ ευρωπαίων καλλιτεχνών και οργανισμών με το τοπικό κοινό, τις τοπικές κοινότητες και τους οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στον βιώσιμο πολιτιστικό τουρισμό, 

• η ανάπτυξη ικανοτήτων για εργαζόμενους στον πολιτισμό και τον τουρισμό για την υλοποίηση πρωτότυπων και βιώσιμων καλλιτεχνικών διαμονών στις περιφέρειες,

• η ανάπτυξη μεθοδολογιών ενσωμάτωσης περιβαλλοντικών θεμάτων στην καλλιτεχνική πρακτική,

• η προβολή έργων Ευρωπαίων καλλιτεχνών με περιβαλλοντικό και κοινωνικό πρόσημο. 

 

Για την επίτευξη αυτών των στόχων, θα πραγματοποιηθούν

 

• 2 καλλιτεχνικές διαμονές (Εύβοια, Λίμνη Οχρίδα),

• 2 ημερήσια φεστιβάλ, 

• 2 παραστάσεις που θα δημιουργηθούν με τη συνεργασία των συμμετεχόντων καλλιτεχνών, 

• 1 έκθεση, 

• 1 audiowalk, 

• 2 δημοσιεύσεις, 

• 12 εργαστήρια, 

• 5 εκπαιδεύσεις για την ανάπτυξη ικανοτήτων με θέματα:

Η αναζήτηση από-αποικιακών πρακτικών στη διαχείριση έργων

Καλλιτεχνικές διαμονές και Περιφέρειες: Έρευνα και παραγωγή σε συνεργασία με την κοινότητα

Πολιτισμός και τουρισμός

Νέα μέσα και νέες τεχνολογίες για διεθνείς συνεργασίες

Ανάπτυξη ενός οργανισμού από το ξεκίνημα έως την ανάδειξη σε κέντρο κοινοτικών δράσεων

• 10 παρουσιάσεις 

 

Η εκκίνηση της δημιουργικής διαδικασίας του προγράμματος πραγματοποιήθηκε στις 21 Μαΐου 2023 σε διά ζώσης συνάντηση των εταίρων όπου προετοιμάστηκε και παρουσιάστηκε το σχέδιο δράσης για τα επόμενα 2,5 χρόνια. 

 

Κοινοπραξία

 

Η κοινοπραξία του PROSPER αποτελείται από 5 οργανισμούς-εταίρους (LOOP, Eho Animato, Peripetija, Oyoun και Ohrid SOS). Επιπλέον, οι δράσεις θα υλοποιηθούν με 6 συνεργάτες εταίρους και περισσότερους από 40 συμμετέχοντες σε προγράμματα καλλιτεχνικής διαμονής και συλλογικών εμπειριών μάθησης, δημιουργίας και συνδιαλλαγής μεταξύ καλλιτεχνών και τοπικού κοινού. 

 

Η συνεργασία μεταξύ των οργανισμών, από την Ελλάδα (LOOP), τη Σερβία (Eho Animato), τη Βόρεια Μακεδονία (Peripetjia και LDA Struga) και τη Γερμανία (Oyoun), και το δίκτυο των έξι συνεργατών εταίρων σε όλη την Ευρώπη, οικοδομήθηκε στη βαση διακρατικών συνεργασιών καθώς και στη βάση της υπέρβασης των ορίων του πολιτιστικού κλάδου με τη συμμετοχή και οργανισμών βιώσιμου τουρισμού. 

 

LOOPoop:

 

Η LOOPoop είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που έχει ως στόχο την προώθηση της διαφορετικότητας και της βιωσιμότητας με έμφαση στον άνθρωπο και την κοινωνική δράση.

Μέσω διατομεακών συνεργασιών στις εικαστικές και παραστατικές τέχνες, τον ακτιβισμό, την τεχνολογία και τα μέσα ενημέρωσης υλοποιούνται δράσεις όπως εκθέσεις, προβολές ταινιών, θεατρικές παραστάσεις, εργαστήρια, σεμινάρια, συναυλίες, δημόσιες παρεμβάσεις, ομιλίες, ζωντανές παραστάσεις και φεστιβάλ.

 

Η τρέχουσα γεωγραφική της εστίαση βρίσκεται στην Ευρώπη και τις γειτονικές της περιοχές, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική, τα Βαλκάνια και τον παγκόσμιο Νότο.

 

Πρεσβεύει τη δύναμη των πολιτιστικών ανταλλαγών ως τρόπου προσέγγισης ανθρώπων από διαφορετικά υπόβαθρα και σχηματισμού ουσιαστικής και ανοιχτής επικοινωνίας μέσω δημιουργικών αλληλεπιδράσεων.

 

Προωθεί την κριτική σκέψη και την ανάπτυξη της μέσω διαδραστικών τεχνών, μέσων και τεχνολογίας. Τέλος υποστηρίζει την ευαισθητοποίηση μέσω της τέχνης σχετικά με κοινωνικά, πολιτικά και περιβαλλοντικά ζητήματα. 

 

Τα αρχικά του ονόματος LOOP (Listen, Observe, Organize, Prototype) πρεσβεύουν και τον τρόπο λειτουργίας του οργανισμού. Έτσι η δημιουργία κάθε διαφορετικού πρότζεκτ ξεκινά με την κριτική εξέταση μιας συγκεκριμένης κοινωνικής πρόκλησης και ανάγκης και την προσπάθεια για διασύνδεση της με την πολιτιστική παραγωγή. Κατά τη διαδικασία της έρευνας και του πειραματισμού, αναπτύσσονται στρατηγικές υλοποίησης μέσω συνεργασιών με ειδικούς στις εικαστικές και παραστατικές τέχνες, τον ακτιβισμό, την τεχνολογία και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Όλα τα έργα αναπτυσσονται και υλοποιούνται ως πρότυπα πολιτιστικών δράσεων που πρέπει, βέβαια, συνεχώς να δοκιμάζονται και να επανεξετάζονται.

 

Eho Animato:

 

Η Eho Animato είναι μία κολεκτίβα που δραστηριοποιείται στην έρευνα στις παραστατικές τέχνες και τις πολυμεσικές πρακτικές, η οποία ιδρύθηκε στο Βελιγράδι το 2011.

 

Αποστολή της αποτελεί η πολύπλευρη εξερεύνηση των ατομικών και συλλογικών κοινωνικών πρακτικών.  Στη δημιουργική της δουλειά, επιδιώκει να προσεγγίζει διαφορετικούς τομείς μέσα από συνεργατικές διαδικασίες με στόχο της ανάπτυξη και την ενδυνάμωση διαφορετικών καλλιτεχνικών φωνών. Επιπλέον, χρησιμοποιεί πολυμεσικές μεθόδους με στόχο τον εμπλουτισμό του τρόπου έκφρασης σχετικά με τα θέματα που εξερευνά. Τέλος, πιστεύει στην αξία των πολιτιστικών ανταλλαγών στη δημιουργική διαδικασία μέσω της δημιουργίας ισχυρών δεσμών με διεθνείς εταίρους. 

 

LDA-Struga:

 

Η LDA-Struga είναι ένας οργανισμός που στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της Struga και της ευρύτερης περιοχής μέσω της ενίσχυσης του διεθνούς διαλόγου, της συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών εθνοτικών κοινοτήτων, της υποστήριξης τοπικών πρωτοβουλιών πολιτών, της δημιουργίας νέων βιώσιμων μορφών τουρισμού, της οργάνωσης πολιτιστικών εκδηλώσεων, της τόνωσης των τοπικών επιχειρήσεων και της προώθησης του εθελοντισμού.

 

Μέσω της συνεργασίας με διάφορους φορείς από την Βόρεια Μακεδονία και τις γειτονικές χώρες, η LDA συμβάλλει στη δημιουργία βιώσιμων λύσεων για τη συνολική ανάπτυξη της Struga και της ευρύτερης περιοχής.

 

Τα μέλη της λειτουργούν με βάση αρχές της βιώσιμης κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης, της κοινωνικής ένταξης των ευάλωτων ομάδων, της ισότητας των φύλων, του διεθνούς διαλόγου και της συνεργασίας και της προστασίας του περιβάλλοντος.

 

Oyoun:

 

Η Oyoun προτείνει, αναπτύσσει και υλοποιεί καλλιτεχνικά και πολιτιστικά έργα μέσα από αποαποικιακές, queer, φεμινιστικές και μεταναστευτικές πρακτικές.

 

Χάρη στις ποικίλες πολιτιστικές της δράσεις, η Oyoun αποτελεί κόμβο για την παραγωγή πολιτισμού και γνώσης και διεπιστημονική πλατφόρμα για νέες προσεγγίσεις μεταξύ των τομέων των καλών τεχνών, της περφόρμανς, του θεάτρου, της λογοτεχνίας, του χορού, της μουσικής, των νέων μέσων, του κοινωνικού πολιτισμού και της εκπαίδευσης.

 

Τα πολιτιστικά έργα που υλοποιεί αναδεικνύουν διεθνείς κοινωνικές πολιτικές, με στόχο τη δημιουργία μιας διατομεακής πλατφόρμας για την παραγωγή τέχνης και καλλιτεχνικού διαλόγου σε διεθνές επίπεδο. Για την Oyoun, η διατομεακότητα είναι μια κρίσιμη κατευθυντήρια αρχή και μια βιωμένη πρακτική που μπορεί να εφαρμοστεί στο καλλιτεχνικό και κοινωνικο-πολιτιστικό πρόγραμμα. Με βάση την αρχή της διατομεακότητας στην καλλιτεχνική δράση, επιδιώκεται η ενδυνάμωση της δημιουργικής έκφρασης διαφορετικών πτυχών της κοινωνικής και οικονομικής ζωής.

 

Η δράση στις περιφέρειες

 

Όλες οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες έχουν τις ρίζες τους στο τοπικό πλαίσιο των περιοχών όπου θα πραγματοποιηθούν οι καλλιτεχνικές διαμονές, δηλαδή, στην Εύβοια και στη λίμνη Οχρίδα. Αυτό το τοπικό πλαίσιο καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την τρέχουσα περιβαλλοντική πίεση που αντιμετωπίζουν τόσο οι περιοχές αυτές όσο και οι περιφέρειες συνολικά σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Σε συμφωνία με το Νέο Ευρωπαϊκό Bauhaus και σε συνεργασία με την PHALA (Πανελλήνιος Σύνδεσμος Αρχιτεκτόνων Τοπίου - συνεργαζόμενος εταίρος), το PROSPER στοχεύει να ευαισθητοποιήσει σχετικά με τον επείγοντα χαρακτήρα της υιοθέτησης  βιώσιμων επιλογών στις δύο κύριες περιοχές που επιλέχθηκαν να φιλοξενήσουν τις καλλιτεχνικές διαμονές. Οι καλλιτεχνικές διαμονές αυτές, επιπλέον θα χρησιμοποιηθούν ως μελέτες περίπτωσης για την ανάπτυξη ενός νέου πρότυπου μοντέλου για βιώσιμες μακροχρόνιες καλλιτεχνικές διαμονές σε περιφέρειες.

 

Πιο συγκεκριμένα, αναφορικά με τις περιοχές που επιλέχθηκαν για τις καλλιτεχνικές διαμονές, τόσο η Εύβοια όσο και η λίμνη Οχρίδα αντιπροσωπεύουν την κοινή εμπειρία της παγκόσμιας υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος την οποία βιώνουμε με μεγαλύτερη ένταση από ποτέ. 

 

Οι πυρκαγιές που σημειώθηκαν το 2021 στην Εύβοια, ένα επαναλαμβανόμενο παγκόσμιο φαινόμενο σε θερμές περιοχές λόγω της κλιματικής αλλαγής, προκάλεσαν την εξαφάνιση τμήματος του συνολικού αριθμού εντόμων, πτηνών αλλά και μεγαλύτερων ζώων. Επιπλέον, ο κίνδυνος διάβρωσης προκαλεί μη αναστρέψιμα προβλήματα στο καλλιεργήσιμο έδαφος το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για την επανεκκίνηση και διατήρηση της γεωργικής δραστηριότητας. Η διάβρωση έχει συνέπειες και σε παρακείμενους θαλάσσιους οικοτόπους με την πρόκληση μεγάλης μάζα ιζημάτων. 

 

Η λίμνη της Οχρίδας, από την άλλη, αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO με ένα μοναδικό οικοσύστημα όχι μόνο λόγω της υψηλής βιοποικιλότητας και της σημασίας της για τα μεταναστευτικά είδη, αλλά και λόγω του μεγάλου αριθμού ενδημικών ειδών που απαντώνται μόνο εκεί. Οι υγροβιότοποι της λίμνης Οχρίδας έχουν καταγράψει σταθερή μείωση του πληθυσμού τους τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της γεωργίας και της αστικής ανάπτυξης. Η αυξημένη ανθρώπινη δραστηριότητα στην περιοχή, με την ανάπτυξη μεγαλύτερων πόλεων, την έντονη εμπορική αλιεία και την αυξανόμενη τουριστική ανάπτυξη εντείνει τα προβλήματα ρύπανσης και ευτροφισμού και θέτει σε κίνδυνο την ισορροπία του ήδη συρρικνωμένου φυσικού οικοτόπου. Το ζήτημα, μάλιστα, επείγει διότι η μείωση αυτή της βιοποικιλότητας είναι δύσκολο να ανατραπεί, ενώ ταυτόχρονα η απειλή του οικοτόπου των ενδημικών ειδών μπορεί να έχει μη αναστρέψιμες συνέπειες, ακόμη και να σημάνει την παντελή εξαφάνιση κάποιων από αυτά.

 

Στο σημείο αυτό θα πρέπει βέβαια να επισημανθεί και το ειδικό βάρος της επιλογής των συγκεκριμένων περιφερειών για την διοργάνωση των καλλιτεχνικών διαμονών του προγράμματος. Συγκεκριμένα, οι καλλιτεχνικές διαμονές θα πραγματοποιηθούν από τους εταίρους της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας, στα εδάφη των δύο κρατών. Με τον τρόπο αυτό προωθείται η μέσω του πολιτισμού σύγκλιση των δύο κρατών μερικά χρόνια μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών η οποία δίχασε την κοινή γνώμη και προκάλεσε εντάσεις στην ελληνική επικράτεια. Τα καλλιτεχνικά έργα, λοιπόν, θα προκύψουν από το πολιτισμικό υπόβαθρο της κάθε περιοχής και χώρας, όμως σκοπός του προγράμματος είναι η ανταλλαγή των έργων αυτών ανάμεσα στις δύο χώρες. Έτσι, με γέφυρα την καλλιτεχνική παραγωγή, ο πολιτισμός, η παραγωγή και οι άνθρωποι του θα μπορέσουν να ταξιδέψουν από τη μία χώρα στην άλλη και να ανοίξουν γέφυρες συνεργασίες αποδεικνύοντας έμπρακτα ότι αυτά που ενώνουν τις δύο χώρες είναι περισσότερα από αυτά που τις χωρίζουν.